Als ik met klanten Zoom, dan zien ze altijd dezelfde achtergrond. Met dezelfde Snellen-kaart. En dan krijg ik opmerkingen als ‘ja maar deze Snellen-kaart ken ik al uit mijn hoofd’. Of ze gebruiken nog grotere woorden als ‘spieken’ of ‘afkijken’. Alsof het slecht is als je even kijkt als je het niet meer zeker weet. Dat is er op school goed ingestampt. ‘Je moet iets uit jezelf weten en anders is het niet goed.’
Binnen de Bates-methode zijn we het daar NIET mee eens. Het is niet slecht, het is juist goed als je de Snellen-kaart uit je hoofd kent en/of je de ruimte neemt om even te kijken als dat nodig is.
Wat gebeurt er als kinderen iets nieuws lezen?
Want stel je voor: als kind zit je in de klas, en je moet iets leren wat je echt lastig vindt. Breuken. Of werkwoordspelling. En de juf of meester zegt vervolgens ook nog: ‘dit is belangrijk, want als je groot bent maak je hier veel gebruik van en als je het niet goed doet dan heeft dat grote gevolgen.’
Je voelt de druk stijgen. Je stop ongemerkt met ademen. Knipperen doe je ook niet meer Je kijkt naar het bord. En… je ziet het niet meer scherp.
Paniek😱! Want nu is het niet alleen dat je de stof moeilijk vindt, maar je ziet het ook nog eens slecht. Nog meer spanning. Nog harder je adem vasthouden. Je gaat als vanzelf staren en je ogen dwingen om het te zien. Gevolg: je gaat het nog slechter zien dan je al deed. En je krijgt er misschien nog wel een laagje hoofdpijn bovenop.
Durf je dat tegen de meester of juf te zeggen dan weet je zeker dat je heel kort daarna in de stoel bij de opticien zit. En je aansluit bij het legioen brildragers.
Dat is precies wat er bij veel kinderen gebeurt. En wat veel brildragende volwassenen zullen herkennen dat het vroeger exact zo is gegaan. Ik herken het in ieder geval zelf helemaal. Dit is mijn verhaal.
Dr. Bates wist dit al een eeuw geleden
Dokter Bates zag het ook (letterlijk en figuurlijk) gebeuren. Slecht zien door de stress van lesstof moeilijk vinden. In zijn vroege Bates-methode-jaren hing hij daarom Snellen-kaarten in klaslokalen.
Niet om kinderen te testen.
Maar om ze iets te geven, namelijk rust.
Rust voor de ogen en je hoofd.
Rust voor het kind dat even vastloopt.
En het werkte. Duizenden kinderen kregen beter zicht door die kaarten. Niet doordat ze de letters moesten lezen, maar juist doordat ze die letters op den duur uit hun hoofd kenden.
Precies de bedoeling, Snellen-kaart uit je hoofd kennen
Want wat gebeurt er als je iets moeilijks moet leren? Wat ik hierboven al eerder schreef, je:
- Spant je spieren (en eigenlijk je hele lichaam) aan.
- Gaat turen.
- Stopt met knipperen.
- Ademt minder.
En je zicht wordt wazig. Niet omdat er iets mis is met je ogen, maar omdat je in de stress schiet. En dat is het moment waarop de Snellen-kaart je redt.
Als die op een vaste plek in de klas hangt, kun je daar elke dag even naar kijken.
Eerst met beide ogen. Dan met 1 oog apart. Vervolgens met je andere oog. En dan weer met twee ogen tegelijk.
Je ogen mogen op dat moment even kijken, zonder druk. Want ze weten wat ze zien en daardoor herkennen ze ook veel beter wat ze zien. En komen ze tot rust.
Ja, op een dag ken je de letters uit je hoofd. En dat is goed. Dan wordt de kaart namelijk een anker ⚓️.
Een anker waar je even naar kunt kijken als je het moeilijk hebt. Iets wat je eraan herinnert: ik kan dit, ik mag ontspannen, ik hoef niet te vechten.
‘Ik ben mijn ogen even aan het laten rusten’
Er is een prachtig voorbeeld van een lerares die een Snellen-kaart in haar klas had hangen. Ze was iets aan het uitleggen en merkte dat een leerling niet oplette, hij keek namelijk niet naar haar. Ze vroeg: ‘Waarom kijk je niet naar mij?’
Het kind antwoordde:
‘Ik ben mijn ogen even aan het laten rusten op de Snellen-kaart.’
Dat dus. Niet afgeleid, maar bezig met herstel. Even terug naar rust, naar overzicht. Zodat je daarna weer met aandacht kunt leren.
Dit werkt óók voor volwassenen
Als volwassene heb jij vast ook soms lastige momenten. Een tekst die je niet begrijpt. Een planning die niet lukt. Dat je maar naar je scherm blijft staren.
Juist dan kun je je ogen even iets makkelijks geven. Een vertrouwd beeld. Een heldere vorm. Desnoods een Snellen-kaart.
Niet om jezelf te testen. Maar om jezelf te herinneren: dit lukt me, ik zie dit, ik kan dit. En als je je ogen hebt laten ontspannen, kun je terug naar het moeilijke. Dan is de kans groot dat je het ineens weer beter ziet.
Ogen houden van bekendheid
Het is dus géén probleem dat je de Snellen-kaart uit je hoofd kent. Sterker nog: het is de bedoeling.
Want als je ogen moe zijn en/of je hoofd vol omdat je je onzeker voelt, dan helpt het om iets bekends te zien. Daar rust je van uit. En dan zie je daarna weer scherper, helderder, ontspannener.
Net zoals Dr. Bates het bedoeld heeft. En precies zoals ik het je ook leer in mijn lessen.
Wil je dit principe zelf ervaren? Of met je kind uitproberen? Ik gebruik dit soort simpele en krachtige oefeningen elke dag. Niet om ‘te trainen’. Het is geen gym voor je ogen. Het is om je te laten ontdekken wat je ogen allang weten:
Zien is makkelijker als je stopt met je best doen.
Meer weten? ik help je graag. Check hier voor de mogelijkheden om weer te gaan zien zonder bril.