Vandaag geen tip, maar een vraag. Ik zoek namelijk een boek en dat boek zoek ik al erg lang. Maar de urgentie groeit nu de inflatie de pan uit rijst. Wat dat betreft zie ik schokkende overeenkomsten tussen (bijna) exact 100 jaar geleden en nu. En het boek dat ik zoek gaat hierover.
Wat heb ik zelf al geprobeerd?
Ik zeg ook eerlijk dat ik al best veel heb geprobeerd. Ik weet dat ik het boek geleend heb in de bibliotheek in Bergen op Zoom. Ik ben zelfs speciaal ernaartoe gereden alleen om te vragen of iemand de titel van het boek weet. Helaas.
Google is mijn beste vriend, maar ook deze kanjer kwam niet met het verlossende antwoord. Terwijl ik mezelf toch helemaal te buiten ben gegaan met zoektermen verzinnen en dan ook alles maar dan ook alles wat er komt even checken. Niet gelukt. Het lijkt erop dat de schrijver van het boek slechts 1 boek heeft geschreven en daarmee totaal onbekend is gebleven voor het grote publiek.
Ik heb nog 1 kans (hoop ik): dat iemand die deze blog leest het boek gelezen heeft en zegt ‘ik weet het’. Daar zou ik zo ongelofelijk blij van worden. Want ik wil het boek zo graag nog een keer lezen.
Hulp gevraagd, waarbij dan?
Ik kan me voorstellen dat je nu inmiddels wel nieuwsgierig bent geworden en denkt ‘over welke kanjer van een boek heeft ze het?’ Nou, de titel en de schrijver weet ik dus niet, maar ik kan wel vertellen waar het boek over gaat.
De schrijver van het boek was te jong om in de eerste wereldoorlog mee te vechten en ik ga er van uit dat hij dus rond 1902 is geboren. Reken maar uit: volgens mij ging je met 16 al naar het front. Dus als hij in 1918 (het einde van de oorlog) nog te jong was dan moet hij nog net geen 16 zijn geweest toen de oorlog ten einde kwam. Diezelfde schrijver was vervolgens in eerste instantie te oud om in de tweede wereldoorlog mee te vechten. Aan het eind van de tweede wereldoorlog niet meer trouwens, toen is hij gevlucht (volgens mij naar Amerika) om de dienstplicht te ontlopen.
Wat nu het belangrijkste aan zijn levensverhaal is, is dat hij 1922 en 1923 als jongvolwassene in Duitsland woonde. Dat was de periode dat de inflatie door het dak ging. Dat je letterlijk de ene week een brood voor 1 DM (Duitse Mark) kon kopen en dat datzelfde brood een week later 10 DM kostte. Een week later 100 DM en weer een week later 1000 DM. Je snapt hoe dit verder gaat, op den duur moet je gewoon een miljoen of een miljard neertellen voor een brood.
De schrijver beschrijft wat hij om zich heen ziet. Dat vooral ‘het oude geld’ niet om kan gaan met deze situatie. Mensen die hun hele leven rijk zijn geweest en nu hun kapitaal zien verdampen. Die zelfs in hun mooie bontjas met een gouden broche broodmager op een bankje in het park zitten. En verhongeren en sterven. Die niet de flexibiliteit hebben en niet de kansen van deze hyperinflatie zien.
Kansen zien en ook pakken
De schrijver van het boek ziet de kansen wel. Want als het geld zo snel zijn waarde verliest, dan kun je daar ook mee spelen. Hij doet dat letterlijk. Hij leent geld om te gokken (volgens mij de paardenrennen). Wint hij, dan zijn ze met een hele groep die al hun geld bij elkaar legt en aan het eind van de dag gaat feesten. Verliest hij dan is er altijd wel een ander die gewonnen heeft en die hem helpt. Of het maakt al niet meer uit. Het bedrag dat hij geleend heeft is 2 weken later een schijntje en dan hoeft hij het ook niet meer terug te betalen.
Terwijl een hoop mensen de hyperinflatie als een ramp zagen, was het voor hem een grote speeltuin. Hij zegt ook dat hij in die roerige periode maar een paar dagen heeft gehad dat hij ’s avonds zonder eten naar bed ging. Alle andere avonden had altijd wel iemand in de groep zoveel geld gewonnen dat ze uitgebreid met z’n allen uit eten konden.
De schrijver van het boek heeft altijd een bijzondere relatie met geld gehouden. Hij vond het bijvoorbeeld raar om te sparen voor je pensioen. Sparen deed hij überhaupt niet. Tenzij hij een concreet doel had, maar anders vond hij sparen maar een idiote bezigheid.
Toen en nu
Ik zou dit boek zo graag nog een keer lezen. De eerste keer dat ik het las was zijn verhaal zo’n ver-van-mijn-bed-show dat ik lang niet alles kon volgen. Mijn gedachtes over geld zijn inmiddels veranderd en ik wil leren uit het verleden. Zeker nu, nu het ‘toevallig’ 100 jaar later weer speelt. Dé hoge inflatie.
Dus: ben jij of ken jij de persoon die mij de gouden tip kan geven en weet over welk boek ik het heb? Dan zou ik het enorm waarderen als je mij de titel en de schrijver kunt vertellen. Ik zit klaar om je mail te ontvangen (liesbeth@vabenesupport.nl).
Alvast bedankt!
Groetjes,
Liesbeth
Ha Liesbeth,
Is het misschien Theodor Adorno? https://en.wikipedia.org/wiki/Theodor_W._Adorno
Ha Helène, bedankt voor het meedenken en je suggestie. Ik heb natuurlijk meteen gekeken en helaas, dit is ‘m niet. Ik heb een andere tip gekregen om contact op te nemen met het Goethe Instituut en dat ga ik doen. Wie weet hebben zij het antwoord.
Nogmaals bedankt!